Câu 71 . Hãy phân tích nội dung sau:tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội, ý thức xã hội có tính độc lập tương đối? Y nghĩa của vấn đề nghiên cứu ? Liên hệ với thực trạng ý thức đạo đức của sinh viên Việt Nam hiện nay?

**Phân tích nội dung: Tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội, ý thức xã hội có tính độc lập tương đối**<br /><br />Câu nói "tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội, ý thức xã hội có tính độc lập tương đối" là một nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử. Nó nhấn mạnh mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức, giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội.<br /><br />* **Tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội:** Đây là khía cạnh cơ bản. Tồn tại xã hội, bao gồm các quan hệ sản xuất, lực lượng sản xuất, cấu trúc xã hội, chế độ chính trị, văn hóa… tạo nên nền tảng vật chất cho sự tồn tại và phát triển của xã hội. Chính những điều kiện vật chất này quyết định cách con người nhận thức thế giới, hình thành các quan điểm, tư tưởng, đạo đức, pháp luật… tức là ý thức xã hội. Ví dụ, một xã hội phong kiến với chế độ đẳng cấp sẽ tạo ra một ý thức xã hội khác hẳn với một xã hội tư bản chủ nghĩa với quan hệ thị trường cạnh tranh.<br /><br />* **Ý thức xã hội có tính độc lập tương đối:** Mặc dù được quyết định bởi tồn tại xã hội, ý thức xã hội không đơn thuần là sự phản ánh thụ động. Nó có tính độc lập tương đối, nghĩa là nó có thể tác động trở lại tồn tại xã hội. Ý thức xã hội, một khi đã hình thành, sẽ tồn tại và phát triển theo quy luật riêng của nó, có thể thúc đẩy hoặc cản trở sự phát triển của xã hội. Ví dụ, một ý thức xã hội tiến bộ, tích cực có thể thúc đẩy cải cách, đổi mới, trong khi một ý thức xã hội lạc hậu, bảo thủ có thể kìm hãm sự phát triển. Tính độc lập tương đối này thể hiện ở việc ý thức xã hội có thể tồn tại và phát triển một thời gian sau khi điều kiện vật chất tạo ra nó đã thay đổi. Hay nói cách khác, ý thức xã hội có quán tính nhất định.<br /><br /><br />**Y nghĩa của vấn đề nghiên cứu:**<br /><br />Việc nghiên cứu mối quan hệ giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội có ý nghĩa vô cùng quan trọng:<br /><br />* **Giúp hiểu rõ hơn về sự vận động và phát triển của xã hội:** Hiểu được mối quan hệ này giúp chúng ta giải thích được tại sao xã hội lại phát triển theo những hướng khác nhau, tại sao các chế độ xã hội lại thay thế lẫn nhau.<br />* **Có cơ sở để xây dựng và phát triển xã hội:** Bằng cách tác động vào tồn tại xã hội, chúng ta có thể định hướng và điều chỉnh ý thức xã hội theo hướng tích cực, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.<br />* **Giải quyết các vấn đề xã hội:** Việc hiểu rõ nguyên nhân của các vấn đề xã hội, bao gồm cả những vấn đề về ý thức, sẽ giúp chúng ta tìm ra giải pháp hiệu quả hơn.<br /><br /><br />**Liên hệ với thực trạng ý thức đạo đức của sinh viên Việt Nam hiện nay:**<br /><br />Thực trạng ý thức đạo đức của sinh viên Việt Nam hiện nay là một vấn đề phức tạp, chịu tác động của nhiều yếu tố, trong đó có cả tồn tại xã hội và ý thức xã hội. Một số vấn đề đáng lưu ý:<br /><br />* **Ảnh hưởng của xã hội tiêu dùng:** Xã hội tiêu dùng với xu hướng chạy theo vật chất, hưởng thụ cá nhân có thể làm giảm sút ý thức đạo đức, làm cho một bộ phận sinh viên coi trọng lợi ích cá nhân hơn lợi ích chung.<br />* **Áp lực cạnh tranh:** Áp lực cạnh tranh khốc liệt trong học tập và việc làm có thể dẫn đến tình trạng gian lận, thiếu trung thực.<br />* **Sự thiếu sót trong giáo dục đạo đức:** Việc giáo dục đạo đức chưa thực sự hiệu quả, chưa đáp ứng được nhu cầu của xã hội hiện đại.<br />* **Ảnh hưởng của thông tin trên mạng:** Thông tin trên mạng xã hội, nếu không được kiểm soát, có thể lan truyền những giá trị lệch lạc, ảnh hưởng tiêu cực đến ý thức đạo đức của sinh viên.<br /><br />Để nâng cao ý thức đạo đức của sinh viên, cần có sự phối hợp giữa nhiều phía: gia đình, nhà trường, xã hội. Cần giáo dục đạo đức một cách toàn diện, kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn, tạo ra môi trường xã hội lành mạnh, khuyến khích tinh thần trách nhiệm và lòng yêu nước. Đồng thời, cần có những biện pháp cụ thể để giải quyết các vấn đề nảy sinh, như tăng cường giáo dục pháp luật, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm đạo đức. Quan trọng nhất là cần tạo ra một môi trường xã hội công bằng, minh bạch, tạo điều kiện cho sinh viên phát triển toàn diện cả về tri thức và đạo đức.<br />