So sánh quan niệm về thời gian trong thơ Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử

(173 votes)

Thơ ca là tiếng lòng của thi sĩ, là nơi họ gửi gắm tâm tư, tình cảm và cả những chiêm nghiệm về cuộc đời. Thời gian, dòng chảy bất tận và phũ phàng, luôn là đề tài muôn thuở khơi nguồn cảm hứng cho các thi nhân. Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử, hai ngôi sao sáng trên bầu trời thơ ca Việt Nam, cũng không nằm ngoài dòng chảy ấy. Tuy nhiên, mỗi người lại mang đến một quan niệm về thời gian rất riêng, in đậm dấu ấn cá nhân trong từng câu chữ. #### Nỗi ám ảnh về sự trôi chảy của thời gian Xuân Diệu, "nhà thơ của thời đại mới", mang trong mình một trái tim nồng nàn, tha thiết yêu đời, yêu người. Cũng chính vì lẽ đó, ông luôn đau đáu nỗi băn khoăn về thời gian. Thời gian trong thơ Xuân Diệu trôi chảy không ngừng, tựa như dòng nước cuộn xoáy, cuốn phăng đi tuổi trẻ, sắc đẹp và tình yêu. Nỗi ám ảnh về thời gian hiện lên qua những vần thơ day dứt, tiếc nuối: "Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua/ Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già" (Vội vàng). Xuân Diệu cảm nhận thời gian bằng tất cả các giác quan, để rồi hốt hoảng nhận ra sự hữu hạn của đời người trước dòng đời bất tận. Tương tự như Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử cũng mang trong mình nỗi ám ảnh về thời gian. Song, nếu ở Xuân Diệu là nỗi băn khoăn trước sự trôi chảy của thời gian, thì ở Hàn Mặc Tử, thời gian lại là một gánh nặng, một nỗi đau đớn về thể xác. Mang trong mình căn bệnh quái ác, Hàn Mặc Tử luôn cảm thấy thời gian như đang rút ngắn lại, bóp nghẹt lấy cuộc đời ông. Thời gian trong thơ Hàn Mặc Tử vì thế mang màu sắc u uất, tang thương hơn: "Ta đếm từng giờ, từng phút, từng giây/ Lòng hốt hoảng như người điên cuồng rồ" (Truyện Kiều). #### Khát vọng níu giữ thời gian Nỗi ám ảnh về thời gian khiến cả Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử đều khao khát níu giữ những khoảnh khắc đẹp của cuộc đời. Xuân Diệu, với bản tính yêu đời, khao khát sống trọn vẹn từng phút giây. Ông muốn "thâu trong một cái hôn nồng nàn/ Cả linh hồn, cả xác, cả cõi trần" (Giục giã), muốn "tắt nắng trời, buông gió biển/ Ðể trần truồng ôm lấy hôn em" (Tháp đổ). Khát vọng ấy mãnh liệt, cuồng dại, như muốn thách thức cả thời gian. Khác với Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử tìm đến tôn giáo như một cách để chống lại sự tàn phá của thời gian. Ông khao khát được giải thoát khỏi thể xác bệnh tật, để linh hồn được tự do, bất tử với thời gian. Hình ảnh Chúa Giê-su, Đức Mẹ Maria xuất hiện trong thơ ông như một niềm tin mãnh liệt vào sự sống vĩnh hằng. Thời gian trong thơ Hàn Mặc Tử lúc này không còn là nỗi ám ảnh, mà trở thành nấc thang đưa ông đến gần hơn với cõi vĩnh hằng. #### Hai cách nhìn, một khát vọng chung Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử, mỗi người một vẻ, đã vẽ nên hai bức tranh thời gian đầy ám ảnh và cũng đầy thi vị. Nếu như Xuân Diệu khao khát sống trọn vẹn từng khoảnh khắc hiện tại, thì Hàn Mặc Tử lại tìm đến cõi vĩnh hằng để thoát khỏi sự hữu hạn của thời gian. Dù khác nhau trong cách cảm nhận và thể hiện, nhưng ở cả hai thi nhân, ta đều thấy chung một khát vọng mãnh liệt: khát vọng chiến thắng thời gian, níu giữ những giá trị đẹp đẽ, vĩnh hằng của cuộc sống. Tóm lại, thơ ca Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử đã góp phần làm phong phú thêm cho nền văn học Việt Nam những góc nhìn đa chiều về thời gian. Qua đó, ta thêm hiểu và cảm thông với những tâm hồn thi sĩ nhạy cảm, đồng thời trân trọng hơn từng phút giây được sống, được yêu thương trong cuộc đời hữu hạn này.