**Phân tích Mô-típ "Thân Em" trong Ca Dao Việt Nam** ##
1. Lý do chọn đề tài: Ca dao Việt Nam là kho tàng văn học dân gian phong phú, phản ánh chân thực đời sống, tâm tư, tình cảm của người dân Việt Nam. Trong đó, mô-típ "Thân em" là một trong những mô-típ phổ biến, thể hiện những tâm tư, nỗi lòng, số phận của người phụ nữ trong xã hội xưa. Việc nghiên cứu mô-típ này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vai trò, vị trí của người phụ nữ trong xã hội truyền thống, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc. 2. Mục đích nghiên cứu: * Phân tích ý nghĩa và vai trò của mô-típ "Thân em" trong ca dao Việt Nam. * Khảo sát các biến thể của mô-típ "Thân em" trong ca dao. * Nhận diện những giá trị văn hóa, xã hội được phản ánh qua mô-típ "Thân em". 3. Câu hỏi nghiên cứu: * Mô-típ "Thân em" trong ca dao Việt Nam là gì? * Vì sao mô-típ "Thân em" lại xuất hiện phổ biến trong ca dao? * Mô-típ "Thân em" được phân loại như thế nào trong ca dao? * Những giá trị văn hóa, xã hội nào được phản ánh qua mô-típ "Thân em"? 4. Phương pháp nghiên cứu: * Phương pháp phân tích văn bản: Phân tích nội dung, hình thức, ngôn ngữ của các câu ca dao có sử dụng mô-típ "Thân em". * Phương pháp so sánh: So sánh các biến thể của mô-típ "Thân em" trong ca dao. * Phương pháp tổng hợp: Tổng hợp các kết quả nghiên cứu để đưa ra kết luận chung. 5. Nội dung: 5.1. Mô-típ là gì? Mô-típ là một yếu tố văn học được lặp đi lặp lại trong các tác phẩm văn học, tạo nên một cấu trúc chung cho tác phẩm. Mô-típ có thể là một hình ảnh, một câu chuyện, một ý tưởng, một nhân vật, một tình huống, một chủ đề,... 5.2. Vì sao trong ca dao lại xuất hiện mô-típ "Thân em"? Mô-típ "Thân em" xuất hiện phổ biến trong ca dao Việt Nam bởi vì nó phản ánh một cách chân thực và sâu sắc về số phận, tâm tư, tình cảm của người phụ nữ trong xã hội xưa. Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ thường bị gò bó bởi những lễ giáo, phong tục, luật lệ hà khắc. Họ phải chịu đựng những bất công, thiệt thòi, những nỗi đau khổ về tình yêu, hôn nhân, gia đình. Mô-típ "Thân em" là tiếng nói của người phụ nữ, là lời than thở, bộc lộ tâm trạng, nỗi lòng của họ. 5.3. Trong ca dao, mô-típ "Thân em" được phân loại như thế nào? 5.3.1. Thân phận bé nhỏ, hãm hiu, trôi nổi: * Ví dụ: * "Thân em như tấm lụa đào, Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai." * "Thân em như bèo, trôi lênh đênh, Sóng gió dập vùi, biết đâu mà neo." Những câu ca dao này thể hiện thân phận nhỏ bé, bấp bênh, không có chỗ đứng trong xã hội của người phụ nữ. Họ như tấm lụa đào, phất phơ giữa chợ, không biết sẽ thuộc về ai, hay như bèo trôi lênh đênh, không có điểm tựa, dễ bị sóng gió cuộc đời cuốn đi. 5.3.2. Bi kịch hôn nhân: * Ví dụ: * "Thân em như trái bần trôi, Gió dập sóng dồi, biết đâu mà ghé." * "Thân em như củ ấu gai, Ruột trong thì trắng, vỏ ngoài thì đen." Những câu ca dao này thể hiện nỗi đau khổ, bất hạnh trong hôn nhân của người phụ nữ. Họ bị gả vào những gia đình không hạnh phúc, phải chịu đựng những bất công, bạo hành, bị coi thường, khinh rẻ. 5.3.3. Bi kịch mất tự do, phụ thuộc vào người khác: * Ví dụ: * "Thân em như giếng giữa đàng, Người đi người lại, gánh nước về nhà." * "Thân em như hạt mưa sa, Hạt rơi xuống đất, hạt bay về trời." Những câu ca dao này thể hiện sự phụ thuộc, bất lực của người phụ nữ trong xã hội xưa. Họ như giếng giữa đàng, bị người ta khai thác, sử dụng, không có quyền tự quyết định cuộc sống của mình. Kết luận: Mô-típ "Thân em" trong ca dao Việt Nam là một minh chứng cho sự tài hoa, tinh tế của người dân Việt Nam trong việc sử dụng ngôn ngữ để thể hiện những tâm tư, tình cảm, số phận của con người. Qua mô-típ này, chúng ta có thể thấy được những giá trị văn hóa, xã hội sâu sắc, đồng thời hiểu rõ hơn về vai trò, vị trí của người phụ nữ trong xã hội truyền thống.