Bệnh tự miễn dịch: Nguyên nhân và cơ chế phát triển
Bệnh tự miễn dịch là một bệnh lý ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của hệ miễn dịch, khiến cho cơ thể không nhận ra các thành phần của bản thân mình. Điều này xảy ra do sự tác động của các tế bào miễn dịch và hệ thống tự miễn dịch, gây ra các tổn thương và rối loạn chức năng. Nguyên nhân chính của bệnh tự miễn dịch là sự hình thành các kháng nguyên trong cơ thể. Các kháng nguyên này được tạo ra trong cơ thể và được gọi là kháng nguyên tự miễn hay kháng nguyên nội sinh. Chúng tạo ra các kháng thể và tế bào lympho tác động lên các thành phần của cơ thể, gây ra tổn thương cho chúng. Nếu tổn thương lớn, phản ứng tự miễn dịch sẽ phát triển thành bệnh tự miễn dịch. Có một số nguyên nhân gây ra bệnh tự miễn dịch: 1. Các cơ thể có các tổ chức ở vị trí cô lập, không tiếp xúc với hệ thống miễn dịch. Khi chúng tiếp xúc với hệ thống miễn dịch do một nguyên nhân nào đó, chúng được coi là kháng nguyên lạ và gây ra phản ứng miễn dịch. Điều này thường xảy ra với các tổ chức như tuyến giáp, tinh trùng và màng mắt giao cảm. Ví dụ: Bệnh viêm mắt giao cảm, khi bị chấn thương một mảnh thuỷ tinh thể rơi vào mắt, cơ thể phản ứng bằng cách tạo ra kháng thể và tế bào miễn dịch chống lại thuỷ tinh thể, gây ra tổn thương và mất thị lực. Bệnh vô sinh do sự phản ứng miễn dịch chống lại tinh trùng. 2. Cơ thể có khả năng chống lại các tổ chức của chính mình là tổ chức bệnh lý. Do tác động của quá trình nhiễm trùng, nhiễm độc hoặc chấn thương, một số tế bào tổ chức có thể bị tổn thương và thay đổi cấu trúc, trở nên lạ với cơ thể. Ví dụ: Bệnh viêm gan do virus: virus biến đổi cấu trúc tế bào gan, cơ thể tạo ra kháng thể chống lại virus và gây ra viêm gan mãn tính. 3. Cơ thể có khả năng chống lại các tổ chức của mình khi vi khuẩn, virus xâm nhập có kháng nguyên chung với các thành phần quen thuộc của cơ thể. Ví dụ: Trong bệnh thấp tim: chất hexozamin có trong polyoxit của liên cầu khuẩn cũng có trong thành phần glucoprotein của van tim, nên kháng thể chống liên cầu khuẩn cũng chống van tim gây tổn thương van tim. Tương tự, viêm cầu thận và viêm khớp cũng có thể xảy ra. 4. Thiếu sót trong hệ thống kiểm soát miễn dịch: Trong giai đoạn phôi thai, các dòng tế bào chống lại kháng nguyên của bản thân thường bị tiêu diệt hoặc bị ức chế lựa chọn, tạo ra các dòng bị cấm. Tuy nhiên, do một nguyên nhân nào đó, hệ thống kiểm soát dòng bị cấm suy yếu. Các dòng tế bào bị cấm được giải phóng, hoạt động mạnh mẽ và tạo ra kháng thể chống lại các tổ chức của chính mình. Trên đây là một số nguyên nhân và cơ chế phát triển của bệnh tự miễn dịch. Hiểu rõ về nguyên nhân và cơ chế này có thể giúp chúng ta nắm bắt và điều trị bệnh tự miễn dịch một cách hiệu quả hơn.