Phân tích cấu tứ và hình ảnh trong bài thơ "Không có gì tự đến đâu con" của Nguyễn Đăng Tấ
Bài thơ "Không có gì tự đến đâu con" của Nguyễn Đăng Tấn là một tác phẩm giàu chất triết lí, thể hiện những suy ngẫm sâu sắc về tình yêu thương và lẽ sống của con người. Qua bài thơ, người cha truyền đạt những lời nhắn nhủ, khuyên con phải có sự chăm chỉ, kiên trì để đạt được thành quả trong cuộc sống. Cấu tứ của bài thơ trải dài theo mạch cảm xúc tâm tình của người cha. Ông nhấn mạnh rằng mọi việc trên đời đều có nhân quả, lý do riêng của nó. Từ đó, người cha khuyên con phải có sự chăm chỉ, kiên trì như vậy mới đạt được thành quả. Độ tuổi của con còn thơ trẻ, hồn nhiên và có lúc còn ham chơi chưa hiểu hết được những quy luật của cuộc sống. Vì thế, bổn phận người làm cha mẹ phải biết linh hoạt, cương nhu trong uốn nắn, dạy bảo con. Cha mẹ tin rằng con sẽ hiểu được tâm lòng và tình yêu thương của cha mẹ. Cha yêu thương con, là chỗ dựa vững chắc cho con nhưng không nuông chiều. Không ai có thể sống thay con, chỉ có con mới quyết định được tương lai cuộc đời của mình. Bài thơ sử dụng hình ảnh biểu tượng "nắng lửa, một nắng hai sương" để nhấn mạnh những khó khăn, khắc nghiệt mà thế giới tự nhiên hay con người phải trải qua. Câu tạo câu về trước là kết quả, mục đích, vế sau là nguyên nhân. Cha nói với con về quy luật của tự nhiên và quy luật khách quan của cuộc sống. Mọi thành quả không tự nhiên mà có, các sự vật trong tự nhiên phải trải qua thử thách khắc nghiệt. Hình ảnh gợi sự cân mẫn, tỉ mỉ của loài chim khi chọn hạt qua đó người cha khuyên con cũng phải có sự chăm chỉ kiên trì như vậy mới đạt được thành quả, cũng như con người phải có ý chí nghị lực, sự kiên trì mới dành được những điều tốt đẹp. Hình ảnh "roi vot" đi cùng với các từ ngữ "nặng nhẹ" yêu thương thể hiện bổn phận của cha mẹ trong việc dạy dỗ con cái. Cha nói với con về tình cảm gia đình, mong con hiểu được tâm tình của cha mẹ. Các hình ảnh ẩn dụ "Đường con đi dài rộng", "năm tháng núi xanh giữ cây vươn Trời xanh chắng bao giờ lặng" nhằm khẳng định đường đời lắm gian nan, con phải có ý chí, bản lĩnh, không được cúi đầu trước khó khăn, cám dỗ của cuộc đời. Cha nhắn nhủ: con hãy giữ vững tinh thần, ý chí và nghị lực, hãy luôn tin vào bản thân mình và không ngừng nổ lực vươn lên. Qua bài thơ, người đọc cảm nhận được tình yêu thương con sâu nặng của người cha, sự trân trọng, tin yêu của nhà thơ vào tình cảm gia đình - một tình cảm thiêng liêng, cao đẹp. Sử dụng thể thơ tự do phù hợp với việc diễn tả những lời thủ thỉ, tâm tình và dặn dò thiết tha, sâu lắng của người cha dành cho con. Hình ảnh bình dị, gần gũi nhưng giàu ý nghĩa biểu tượng, mang tính khái quát cao, phù hợp những suy tư, cách nhìn có chiều sâu về cuộc sống của người cha. Ngôn ngữ trong sáng, biểu cảm, giọng điệu tha thiết, sâu lắng nhưng trang nghiêm, tư hào. Các phép tu từ ẩn dụ, so sánh, nhân hóa, điệp ngữ được sử dụng khéo léo, phát huy hiệu quả trong diễn đạt.