Tính linh hoạt của nghệ thuật tự sự trong truyện "Trạch Văn Đoành
Giới thiệu: Truyện "Trạch Văn Đoành" là một tác phẩm văn học nổi bật, được nhiều người đọc yêu thích. Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích các khía cạnh của nghệ thuật tự sự trong truyện, bao gồm mạch tự sự và điểm nhìn gắn với ngôi kể, lời kể. Phần 1: Mạch tự sự Mạch tự sự trong truyện kể không theo trình tự thời gian. Truyện mở đầu bằng lời bình luận về chân dung ngoại hình, tên tuổi nhân vật gây ấn tượng mạnh với người đọc. Tiếp đó, truyện hồi tưởng về quá khứ với những chi tiết về lai lịch, nguồn gốc nhân vật. Cuối cùng, truyện quay lại hiện tại với các hành động của nhân vật với bọn hào lí trong làng (kiện chúng lên quan trên, lấy đôi móng giò của chúng thường cho đào, kép). Đặc điểm nổi bật của nghệ thuật tự sự hiện đại nói chung và nghệ thuật tự sự của Nguyễn Duy (ND) nói riêng là sự linh hoạt trong việc sử dụng mạch kể. Phần 2: Điểm nhìn gắn với ngôi kể, lời kể Truyện kể theo ngôi thứ ba theo điểm nhìn của người kể chuyện đứng ngoài câu chuyện, kết hợp với lời kể theo điểm nhìn của nhân vật (đám đông hào lí, kì mục; nhân vật chính Cửu Đoành). Đoạn mở đầu kể theo điểm nhìn của nhân vật đám đông kì hào trong làng khiến chân dung nhân vật hiện lên méo mó khó ưa (từ cái tên cho tới ánh mắt, hành động ngồi chiếu trên), đồng thời cũng thấy được thái độ tức tăm khó chịu của cánh kì mục trong làng dành cho nhân vật. Đoạn tiếp theo điểm nhìn chuyển dịch sang người kể chuyện giấu mặt: lời kể khách quan không bình luận, đánh giá người đọc thấy một loạt các hành động xấu xí cùng thái độ mia mai, châm chọc soi mói của cánh kì hào với Trạch Văn Đoành. Lời kể cũng thay đổi theo điểm nhìn của nhân vật "hắn không thèm soi mói đến cái mũi, cái mồm đến cái áo the có mùi chua của các ông"... > thái độ dừng dưng, khinh bi của Cửu Đoành. Đoạn cuối kể theo điểm nhìn của người kể chuyện với các sự việc và đoạn đối thoại xảy ra khá nhanh khiến người đọc vỡ oà khi hiểu ra ngọn nguồn sự việc: thì ra Cửu Đoành đã giấu đôi móng giò vốn vô cùng giá trị với bọn kì hào để tặng lại chúng cho những con người vô giá trị là đào kép. Hành động đó như là một sự đối đầu thách thức trêu ngươi với bọn chúng. Ý đồ của Cửu Đoành là cho chúng biết: những tên đầu sỏ của làng cũng chỉ tầm thường như bọn đào kép mà thôi. Kết luận: Tính linh hoạt của nghệ thuật tự sự trong truyện "Trạch Văn Đoành" giúp cho nhân vật được soi chiếu từ nhiều góc độ khác nhau. Qua đó, chúng ta có thể thấy được chân dung ngoại hình, tính cách, hành động của Trạch Văn Đoành - người dám mạnh mẽ đối đầu với bọn hào lí trong làng. Sự linh hoạt này giúp cho tác phẩm trở nên phong phú và hấp dẫn hơn, tạo ra những trải nghiệm độc đáo cho người đọc.