9 câu đầu bài thơ
Chín câu thơ đầu bài thơ là lời giới thiệu khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng con người trong một buổi chiều tà nơi sông núi hoang vắng.
Bức tranh thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ
Ngay từ những câu thơ mở đầu, người đọc đã bị cuốn vào không gian bao la, hùng vĩ của đất trời: "Trường phong nhân hận liên thiên lý, / Dục tế hoang hoang mộ tịch dương". Gió chiều thổi mạnh, mang theo nỗi niềm oán hận trải dài ngàn dặm, gợi lên một cảm giác mênh mông, rợn ngợp. Hình ảnh "hoang hoang" (hoang vắng) và "mộ tịch dương" (chiều tà buông xuống) càng tô đậm thêm sự hiu quạnh, đìu hiu của cảnh vật.
Tâm trạng con người nhỏ bé, cô đơn
Giữa khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ ấy, xuất hiện hình ảnh con người nhỏ bé, lẻ loi: "Cổ thụ lão căn tầm thạch giới, / Ngô thuyền thiểu hệ lão Giang tân". Con thuyền nhỏ bé của nhà thơ neo đậu bên bờ sông, tựa như một điểm chấm phá giữa không gian rộng lớn. Từ láy "thiểu hệ" (neo đậu tạm bợ) gợi lên sự b precarious, tạm bợ của cuộc sống con người.
Nỗi niềm của kẻ tha hương
Hai câu thơ tiếp theo là lời tự hỏi của nhà thơ về thân phận của mình: "Thương hải nguyệt minh châu hữu lệ, / Lam điền nhật noãn ngọc sinh yên". Hình ảnh "châu hữu lệ" (ngọc có nước mắt) và "ngọc sinh yên" (ngọc bốc khói) là những hình ảnh ẩn dụ cho nỗi đau, sự u uất trong lòng người. Nhà thơ tự ví mình như viên ngọc quý, nhưng lại long đong, lận đận nơi đất khách quê người.
Sự đối lập giữa cảnh và tình
Chín câu thơ đầu bài thơ đã khắc họa thành công bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, hoang sơ và tâm trạng cô đơn, buồn bã của con người. Sự đối lập giữa cái mênh mông của đất trời và sự nhỏ bé của con người càng làm nổi bật lên nỗi niềm tha hương, nỗi đau của kẻ xa quê.