**Sự kỳ ảo trong "Chuyện chức phán sự đền Tản" và "Trên đỉnh non Tản": Hai sắc thái, một tinh thần** ##
Trong dòng chảy văn học Việt Nam, yếu tố kỳ ảo luôn đóng vai trò quan trọng, góp phần tạo nên sức hấp dẫn và chiều sâu cho tác phẩm. Hai tác phẩm tiêu biểu cho sự kết hợp tài tình giữa hiện thực và kỳ ảo là "Chuyện chức phán sự đền Tản" của Nguyễn Dữ và "Trên đỉnh non Tản" của Nguyễn Tuân. Cả hai tác phẩm đều lấy bối cảnh núi Tản Viên, nhưng lại mang đến hai sắc thái kỳ ảo khác biệt, phản ánh những quan niệm và tư tưởng riêng của mỗi tác giả. "Chuyện chức phán sự đền Tản" là một câu chuyện dân gian được Nguyễn Dữ ghi lại trong "Truyền kỳ mạn lục". Yếu tố kỳ ảo trong tác phẩm được thể hiện qua những chi tiết như: sự xuất hiện của thần núi Tản Viên, phép thuật của ông, sự biến hóa của con vật, và những hiện tượng siêu nhiên khác. Kỳ ảo trong tác phẩm mang tính chất thần thoại, tạo nên một thế giới huyền bí, đầy sức mạnh siêu nhiên. Qua đó, tác giả muốn ca ngợi công đức của thần núi Tản Viên, thể hiện lòng tôn kính của người dân đối với thần linh và những giá trị đạo đức truyền thống. "Trên đỉnh non Tản" lại là một tác phẩm văn xuôi hiện đại, mang đậm dấu ấn cá nhân của Nguyễn Tuân. Yếu tố kỳ ảo trong tác phẩm được thể hiện qua những chi tiết như: sự miêu tả về cảnh vật hùng vĩ, những câu chuyện truyền thuyết về núi Tản Viên, và sự kết hợp giữa thực tại và tưởng tượng của tác giả. Kỳ ảo trong tác phẩm mang tính chất lãng mạn, tạo nên một không gian thơ mộng, đầy sức hấp dẫn. Qua đó, tác giả muốn thể hiện tình yêu thiên nhiên, sự ngưỡng mộ trước vẻ đẹp hùng vĩ của núi Tản Viên, đồng thời khẳng định sức mạnh và tinh thần bất khuất của con người. Có thể thấy, mặc dù sử dụng yếu tố kỳ ảo, nhưng hai tác phẩm lại mang đến hai sắc thái khác biệt. "Chuyện chức phán sự đền Tản" mang tính chất thần thoại, tôn giáo, thể hiện lòng tôn kính của người dân đối với thần linh. Còn "Trên đỉnh non Tản" lại mang tính chất lãng mạn, hiện thực, thể hiện tình yêu thiên nhiên và khát vọng chinh phục của con người. Tuy nhiên, cả hai tác phẩm đều chung một tinh thần: tôn vinh vẻ đẹp và sức mạnh của núi Tản Viên, đồng thời khẳng định giá trị văn hóa và tinh thần của dân tộc Việt Nam. Sự kỳ ảo trong hai tác phẩm là minh chứng cho sự sáng tạo và tài năng của các tác giả. Nó không chỉ góp phần tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm, mà còn giúp truyền tải những thông điệp sâu sắc về văn hóa, lịch sử và tinh thần của dân tộc.