** Đói nghèo và tình người: So sánh "Một bữa no" và "Nhà mẹ" **

** Hai tác phẩm "Một bữa no" của Nam Cao và "Nhà mẹ" của Lê Thạch Lam, dù khác nhau về bối cảnh và nhân vật, đều phản ánh chân thực hiện trạng đói nghèo và khát khao hạnh phúc của người dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Tuy nhiên, cách tiếp cận và trọng tâm thể hiện lại có những điểm khác biệt đáng chú ý. "Một bữa no" tập trung vào hình ảnh người nông dân nghèo khổ, bị bủa vây bởi đói khát và sự bất lực trước hoàn cảnh. Chị Dậu, nhân vật trung tâm, đại diện cho tầng lớp nông dân bị áp bức, phải gồng mình chống chọi với sự đói rét, bệnh tật và sự tàn bạo của bọn cường hào. Bữa cơm no, tưởng chừng đơn giản, lại trở thành một khao khát xa vời, một mục tiêu mà chị Dậu phải đánh đổi bằng mọi thứ, thậm chí cả lòng tự trọng. Tác phẩm nhấn mạnh vào sự khắc nghiệt của hoàn cảnh, sự bất công xã hội và nỗi đau đớn thể xác lẫn tinh thần của người nông dân. Sự miêu tả chân thực, gần như trần trụi, về cảnh nghèo đói, sự đói khát đến cùng cực, đã tạo nên sức nặng và ám ảnh cho người đọc. Cảm xúc chủ đạo là sự xót xa, thương cảm trước số phận bi thảm của con người. Ngược lại, "Nhà mẹ" lại tập trung vào tình mẫu tử thiêng liêng, là điểm tựa tinh thần giúp con người vượt qua khó khăn. Hình ảnh người mẹ già yếu, lam lũ, tần tảo nuôi con, dù trong cảnh nghèo khó, vẫn toát lên vẻ đẹp của lòng nhân ái và sự hy sinh cao cả. Tác phẩm không tập trung vào sự miêu tả chi tiết về cảnh nghèo đói, mà nhấn mạnh vào tình cảm gia đình, sự gắn bó giữa mẹ và con. Dù cuộc sống thiếu thốn, nhưng tình yêu thương, sự quan tâm chăm sóc của người mẹ đã sưởi ấm tâm hồn những đứa con, giúp chúng vượt qua khó khăn và tìm thấy niềm vui trong cuộc sống. Cảm xúc chủ đạo là sự xúc động, ngưỡng mộ trước tình mẫu tử cao đẹp và sự lạc quan, tin tưởng vào sức mạnh của tình người. Sự khác biệt giữa hai tác phẩm còn thể hiện ở phương pháp miêu tả. Nam Cao sử dụng lối viết hiện thực, tập trung vào chi tiết, khắc họa chân dung nhân vật một cách sắc nét, tạo nên ấn tượng mạnh mẽ về sự tàn khốc của xã hội. Ngược lại, Lê Thạch Lam sử dụng lối viết trữ tình, nhẹ nhàng, tập trung vào cảm xúc, tạo nên một không khí ấm áp, đằm thắm. Tuy nhiên, cả hai tác phẩm đều có điểm chung là thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với số phận con người, đặc biệt là người nghèo. Cả hai tác giả đều muốn lên án xã hội bất công, nhưng cách thức thể hiện lại khác nhau. Nam Cao dùng hiện thực để tố cáo, còn Lê Thạch Lam dùng tình người để lay động lòng người. Tóm lại, "Một bữa no" và "Nhà mẹ" là hai tác phẩm xuất sắc, phản ánh nhiều khía cạnh của cuộc sống nghèo khó trước Cách mạng. "Một bữa no" tập trung vào sự khắc nghiệt của hoàn cảnh, còn "Nhà mẹ" tập trung vào sức mạnh của tình người. Cả hai tác phẩm đều để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc, khơi gợi những suy nghĩ về giá trị của cuộc sống và tình người. Qua đó, ta càng thêm trân trọng những giá trị giản dị mà thiêng liêng trong cuộc sống, và thấu hiểu hơn về nỗi khổ của người dân lao động trước kia, đồng thời càng thêm yêu thương và trân trọng những người thân yêu xung quanh mình.