Lão Khúng và cuộc giải thoát cho con bò Khoang Đe

Lão Khúng là người dân đầu tiên lên khai phá vùng đất con bò Khoang Đen gắn bó với gia đình lão từ những ngày đầu vất vả, khó khăn. Tuy nhiên, nay con bò đã già, dù cả gia đình đều quyến luyến nó nhưng lão đành phải bán đi. Trên đường đưa con bò xuống thị trấn Cầu Giát để bán, nhân tiện thấm đứa con gái đang trọ học ở đấy lão đi đến một quyết định. Thế rồi đột nhiên lão Khúng đi đến một quyết định dây điên rồ: lão quyết định giải thoát cho con vật! Tự nhiên lão thấy lão đang làm một công việc vô cùng nhân đạo. Cả một đời con vật nai lưng ra kéo cày để nuôi sống gia đình lão, và bây giờ lão đền ơn trả nghĩa cho con vật bằng việc đem bán nó cho người ta giết thịt? Lão không còn là giống người nữa. Lão nhảy xuống, đi đến bên cạnh con vật, đặt cả hai bàn tay lên cái cổ sản sùi đang đầy hơi sương lẫn mồ hôi, lão vỗ vỗ con vật một hồi rồi cầm cái ách đặt xuống bên cạnh hai chân trước của nó. Con vật ngàng cao cổ, thè lưỡi liếm lên vai, lên có lão, mỗi lần cái lưỡi mềm và ram ráp đụng vào da thịt, lão lại sớn gai óc, tưởng như con vật đã cảm thấy được lão đang nghĩ gì; đang tính những gì; lão đang cởi ách suốt đời cho nó! Lão Khúng tự nhiên trở nên vội vã, lão kéo chiếc xe sang bên vệ đường, đem giấu sau những đám bờ bụi lúp xúp lẫn những tảng đá rồi trở về bên con vật đang đứng đó, nguyên tại chó. - Nào, bây giờ thì tao giải thoát cho mày, lão lầm rằm nói với con vật thân yêu bằng cái giọng hơi cau có, mày hầu tao thể là đủ rồi đấy, con ạ, bây giờ thì mày hãy đi đi, hãy vào rừng mà sống, cớ đấy, cớ trong rừng gì, mày ăn suốt đời không hết, khát thì có nước suối. Ở đây đi sâu vào bên trong sẽ có một bầy bò hoang. Chúng nó sống như những bà hoàng, ông hoàng giữa núi non, cây cỏ, chẳng bao giờ phải kéo cày, kéo xe. Hãy đi đi, nào! Lão cuộn vào nắm ngón tay trái cái dây chão đã được tháo ra khỏi mũi con Khoang Đen, dùng đầu dây đánh một cái thật đau vào bên hông, bắt nó phải chạy té vào rừng. Con đường đi đến thế giới tự do của con Khoang Đen thật chẳng khác nào con đường đi đày. Sau lưng nó, lão Khúng lúc nào cũng hầm hầm hầm, hè hè giơ cao thanh roi sẵn sàng quất vào mông đến đau điếng nếu nó dừng lại, hoặc ngoái nhìn trở lại. Cuộc xua đuổi cứ thế diễn ra lặng lẽ giữa đêm trường. Càng xua được con vật dẫn mình vào giữa rừng sâu và càng xa con đường "bò lăn" ở ngoài kia, lão Khúng càng thấy yên tâm, lại thấy có một cái gì khoái lạc, tự thỏa mãn, chẳng lẽ lão cảm thấy...