Điểm nhìn nghệ thuật trong truyện ngắn "Con gà trống" của Nguyễn Quang Sáng

Truyện ngắn "Con gà trống" của Nguyễn Quang Sáng là một tác phẩm văn học đặc sắc, nổi tiếng với điểm nhìn nghệ thuật hạn tri. Điểm nhìn nghệ thuật là thuật ngữ dùng để chỉ vị trí quan sát của người kể chuyện trong tương quan với nhân vật và sự việc được trần thuật. Trong truyện "Con gà trống", người kể chuyện trần thuật từ điểm nhìn hạn tri, kể chuyện theo ngôi thứ nhất. Trong truyện, có ba chuyện chính được kể qua điểm nhìn nghệ thuật hạn tri. Chuyện về nhân vật con gà trống, chuyện về cậu bé Nam và chuyện của nhân vật "tôi". Con gà trống là nhân vật chính trong truyện, được kể qua lời kể của nhân vật "tôi" với sự trìu mến, yêu thương dành cho loài vật và cả sự thấu hiểu, cảm thông, thương xót cho hoàn cảnh nó gặp phải. Con gà đã vượt qua khỏi sự sàng lọc khắc nghiệt của tự nhiên để trở nên oai vệ và mạnh mẽ. Tuy nhiên, con gà bị buộc cổ lại cấm gáy vì tính chất bí mật của chiến trường. Trong hoàn cảnh nghặt nghèo, để cất được một tiếng gáy, con gà phải trả giá bằng máu của mình. Cậu bé Nam là một nhân vật đáng yêu và được người kể chuyện nhắc đến bằng tình cảm thân tình, yêu mến như người thân ruột thịt. Qua ngôn ngữ, cách xưng hô của người kể chuyện, ta có thể cảm nhận được tình cảm và sự chăm sóc của cậu bé dành cho con gà trống. Nhân vật "tôi" trong truyện cũng rất yêu quý con gà trống và thấu hiểu cảnh ngộ của nó. "Tôi" cho rằng, nếu con người muốn có quyền nói thì con gà cũng muốn có quyền gáy. Nhân vật "tôi" có những suy nghĩ rất nhân văn về loài vật và cho rằng tiếng gáy của con gà trống như một tín hiệu thông báo với mọi người rằng: ta là một con đực đẹp đẽ, khỏe mạnh. Vậy thì ta cũng có những nhu cầu thiết thực như tất cả các sinh vật khác... Đó là lẽ thường tình của tạo hóa. Điểm nhìn nghệ thuật hạn tri trong truyện "Con gà trống" đã tạo nên sự chân thực và gần gũi với độc giả. Người kể chuyện đã trực tiếp tham gia vào cốt truyện, tham dự và chứng kiến các sự việc xảy ra trong truyện với tư cách là một nhân vật trong truyện. Điều này đã tạo ra một trải nghiệm đọc truyện độc đáo và sâ