Tựa gối buông cần - Tư thế thư thái của người câu cá trong mùa thu
Trong mùa thu, hình ảnh của người câu cá trong không gian thu tĩnh lặng với tư thế "Tựa gối buông cần" đã trở thành một biểu tượng của sự thư thái tâm hồn và sự hòa hợp với thiên nhiên của con người. Trong mẫu "Thu điếu" của Nguyễn Khuyến, chúng ta được đưa vào một cảnh sắc mùa thu tuyệt đẹp với ao thu, thuyền câu, sóng biếc, lá vàng, tầng mây, ngõ trúc... Nhưng đằng sau những hình ảnh này, tác giả đã đặt người câu cá với tư thế tựa vào chiếc gối, trấn tĩnh và nhàn nhã. Người câu cá không cầu được cá, nhưng lại tìm thấy sự thư thái và thong thả trong việc ngắm cảnh thu và câu cá. Họ đã hòa mình vào cảnh sắc mùa thu, đợi một lúc lâu để cuối cùng nghe thấy tiếng cá đớp mồi dưới chân bèo. Sự chờ đợi bấy lâu nay đã được đền đáp phần nào. Người câu cá không quan tâm đến những phiền nhiễu xung quanh, chỉ tập trung vào cảnh sắc mùa thu và đôi khi tỉnh giấc để quay về hiện thực. Trong "Thu điếu", ba chữ "đ" (đâu, đớp, dộng) đã tạo ra một chút xao động trong làn ao và trong lòng người câu cá. Đây là một tài tình của tác giả khi kết hợp nghệ thuật lấy động tả tĩnh để tạo ra mạch suy nghĩ khắc khoải và luyến tiếc. Ngụ ý của câu thơ là muốn chúng ta hiểu được cảm giác nao nức của người câu cá khi đi câu mà lòng lại xao xuyến không nguôi vì cảnh vật. Hình ảnh của người câu cá trong mùa thu cũng gợi nhớ đến một Lã Vọng câu cá chờ thời bên bờ sông Vị cách đây mấy nghìn năm. Tiếng lá thu và tiếng cá đập hòa quyện với nhau, đưa ta về với mùa thu của quê hương. Người câu cá sống trong một tâm trạng buồn cô đơn và lặng lẽ, nhưng lại mang trong mình một cuộc đời thanh bạch và một tâm hồn thanh cao đáng quý. Với tư thế "Tựa gối buông cần", người câu cá trong mùa thu đã truyền tải được sự thư thái tâm hồn và sự hòa hợp với thiên nhiên. Hình ảnh này là một lời nhắc nhở cho chúng ta về tầm quan trọng của việc thư giãn và tận hưởng những khoảnh khắc đẹp trong cuộc sống.