Biểu tượng nghệ thuật trong bài thơ Vàm Cỏ Đông của Nguyễn Đình Chiểu
4(286 phiếu bầu)Vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho các thi nhân. Bài thơ "Vàm Cỏ Đông" của Nguyễn Đình Chiểu không chỉ là bức tranh thiên nhiên Nam Bộ tươi đẹp, trù phú mà còn là minh chứng cho tài năng sử dụng biểu tượng nghệ thuật độc đáo của ông. Bài thơ đã khắc họa thành công hình ảnh con sông Vàm Cỏ Đông hi majestic, hùng tráng, ẩn chứa trong đó khí phách anh hùng của người dân đất Việt.
<h2 style="font-weight: bold; margin: 12px 0;">Dòng sông mang vẻ đẹp hùng vĩ </h2>
Ngay từ những câu thơ đầu, Nguyễn Đình Chiểu đã vẽ nên một khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, rộng lớn với hình ảnh dòng sông Vàm Cỏ Đông:
> “Sông dài nước chảy lờ lờ
>
> Bờ lau sậy dựng bốn bề như thành”
Hình ảnh “sông dài” cùng với động từ “chảy lờ lờ” đã gợi lên sự mênh mông, bát ngát của dòng sông. Hai câu thơ mang đậm chất ngôn ngữ bình dị, mộc mạc, gần gũi với ca dao, dân ca Nam Bộ. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng nghệ thuật so sánh độc đáo “bờ lau sậy dựng bốn bề như thành”. Hình ảnh so sánh “như thành” đã gợi lên sự kiên cố, vững chãi, vừa hùng vĩ, vừa nên thơ của dòng sông.
<h2 style="font-weight: bold; margin: 12px 0;">Hình ảnh con người ngang tàng, phóng khoáng</h2>
Giữa khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, con người xuất hiện với vẻ đẹp hào sảng, khỏe khoắn:
> “Trong dòng nước cuộn sóng vàng bông trắng
>
> Bờ bên ni, một chiếc ghe câu nhẹ lướt”
Hình ảnh “dòng nước cuộn sóng vàng bông trắng” là sự kết hợp giữa sắc vàng của phù sa và sắc trắng của bọt sóng. Sự kết hợp hài hòa ấy đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên vừa sinh động, vừa tráng lệ. Giữa khung cảnh ấy, hình ảnh “một chiếc ghe câu nhẹ lướt” hiện lên thật nhỏ bé nhưng lại mang một sức sống mãnh liệt. Từ láy “nhẹ lướt” không chỉ gợi tả được sự nhanh nhẹn, thoát khoáng của con ghe mà còn thể hiện được khí phách phi thường của người dân Nam Bộ. Họ sống giản dị, gần gũi với thiên nhiên và luôn mang trong mình một tinh thần lạc quan, yêu đời.
<h2 style="font-weight: bold; margin: 12px 0;">Vẻ đẹp hào hùng của con sông </h2>
Hai câu thơ cuối là lời khẳng định về vẻ đẹp hào hùng, bất khuất của con sông Vàm Cỏ Đông:
> “Vàm Cỏ Đông, cảnh nước non hữu tình
>
> Dưới sông cá lội, trên bờ chim hót”
Tác giả đã sử dụng bút pháp lãng mạn để khắc họa vẻ đẹp của con sông. Cụm từ “cảnh nước non hữu tình” đã gợi lên một không gian thiên nhiên rộng lớn, hùng vĩ nhưng cũng đầy nét duyên dáng, thơ mộng. Hình ảnh “Dưới sông cá lội, trên bờ chim hót” là hình ảnh đối lập nhưng lại tạo nên sự hài hòa, sinh động cho bức tranh thiên nhiên. Âm thanh chim hót, cá lội vang vọng khắp không gian như một bản hòa ca ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống thanh bình của người dân Nam Bộ.
Bài thơ "Vàm Cỏ Đông" là một tác phẩm văn học xuất sắc của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu. Bằng ngòi bút tài hoa cùng với tình yêu quê hương đất nước sâu sắc, tác giả đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên Nam Bộ vừa hùng vĩ, tráng lệ, vừa gần gũi, thân thương. Đồng thời, qua hình ảnh con sông Vàm Cỏ Đông, tác giả còn khẳng định được ý chí kiên cường, bất khuất của người dân Nam Bộ trong cuộc chiến đấu bảo vệ quê hương.
