Cuộc sống thống khổ và cực của người dân thời kỳ trước Cách mạng Tháng 8

Qua phần tóm tắt cốt truyện, có thể thấy cả hai tác phẩm đều khắc họa cuộc sống thống khổ, cùng cực của người dân thời kỳ trước Cách mạng Tháng 8. Nhân vật trong hai tác phẩm đều mang nỗi hận thù, chán ghét với xã hội mục rữa, thối nát. Tất cả các hành động đều diễn ra theo lối tự nhiên, thể hiện sự chi phối của đạo lý sống mà mọi thành viên trong cộng đồng đều thừa nhận. Trong tiểu thuyết "Bước đg cùng", sau bao thăng ngày chịu tủi nhục đau khổ, Pha đã vùng lên chống lại giai cấp bóc lột bằng hành động phang vào đầu Nghị. Dù bị bỏ tù nhưng anh không hề hối hận, anh bỏ đi khỏi làng với quyết tâm chờ ngày báo thù. Tương tự như Pha, nhân vật Phú sau khi nhận ra được bộ mặt thối nát của quan lại phong kiến, Phú trở nên căm ghét chính quyền phong kiến mục nát, anh dần trưởng thành hơn trong suy nghĩ và nghiêm túc quan tâm đến những việc đang xảy ra trên đất nước. Cả hai tác phẩm đều mang đến cho bạn đọc một bức tranh hiện thực được khắc họa chi tiết, bức tranh bao quát quang cảnh bát nháo của xã hội Việt Nam thời bấy giờ. Đó là bộ mặt tàn ác, vô đạo của bọn thống trị, đồng thời là nỗi thống khổ cùng cực của người dân.